रमेश बिक्रम कुवँर

– बैशाख १२ गतेका दिन त्रिभुवन विश्वविद्यालय रजिस्ट्रारको कार्यालयले सुचना प्रकाशित गरि विधुतिय माध्याम बाट गरिने कक्षा संचालन सम्बन्धि निर्देशिका २०७७ जारी गर्यो ।

कोरोना भाईरसले गर्दा देश दुनिया ग्रसित भैरहेका बेला ब्यक्तिमा मानसिक र आर्थिक संकट ब्याप्त रुपमा छ ।

आवश्यक स्रोत साधनको कमी र केही सिमित ब्याक्तीहरु संगको समन्वयमा त्रिभुवन विश्वविद्यालयले संचालनमा ल्याउने भनेको बिधुतिय कक्षा (Online Class) को जताततै चर्चा भएको देखिन्छ ।

कतिपय ठाउमा संचालनमा आईसकेको र अधिकाशं ठाउमा सुचारु हुन बाकी बाकी यो कक्षाले आम बिध्यार्थी र शिक्षकहरुमा अन्योलता ल्याएको देखिन्छ । त्रिवीले आफ्नो शैक्षिक क्यालेन्डर लागू गर्न खोज्नु स्वागत योग्य कुरा हो ।

पढाईलाई निरन्तरता दिनु कदापि नराम्रो मान्न सकिँदैन तर त्रिवीमा पढ्ने धेरैजसो विध्यार्थीहरु गरिब परिवार विकट क्षेत्रबाट आएका छन् । म पनि विकट पाहाडी जिल्ला अछाम बाट प्रतिनिधि गर्ने बिध्यार्थी हु ।
उनिहरु संग एन्ड्रोड मोबाइल, ल्यापटप अथवा कम्पुटर अभाव छ । धेरै ठाउँमा ईन्टरनेटको अभाब छ कतिपय ग्रामीण भेगमा मोबाइल नेटवर्कले कान समेत गर्दैन बत्तिको सुबिधा छैन चार्जको समस्या छ ।

धेरै जसो विध्यार्थी साथीहरुका दाजुभाइहरु मित्र राष्ट्र भारत र अन्य देशहरुमा अलपत्र परेका छन् आर्थिक पाटो बन्द भएको छ देशमा पैसा भित्रीन पाएको छैन । टेलिकमको डाटा र भ्वाई प्याक पनि महँगो छ रिचार्ज कार्ड सम्म नपाएयको अवस्था छ ।

यो विषम परिस्थितिमा विध्यार्थीहरु कुनै न कुनै समस्याले ग्रसित छन् । बिगत दिन यता राजधानी र अन्य शहर छोडेर गाउँ फर्किने विध्यार्थीहरुको संख्या ह्वात्तै बढेको देखिन्छ र जाने क्रम जारी छ ।
काठमाडौमा रहेका विध्यार्थीहरु पनि राम्रो संग खाना पाईरहेका छैनन् । भात नपाएर विध्यार्थीहरु सडकमा आउन थालेका छन । विध्यार्थी र मजदुरहरु भोक संग लडिरहेका बेला सरकारले भात दिन सकेको छैन । नेपाल सराकार शिक्षा मन्त्रालय र त्रिभुवन विश्वविद्यालय नेपाल टेलिकम संग विध्यार्थी संगठन राखेर फ्री अथवा न्यून शुल्कमा मोबाइल डाटा र भ्वाईस कल दिन सक्ने बनाउनु सक्नु पर्ने यो त्यो पनि तत्काल समाधान हुने देखिदैन ।

त्रिविका केही बिभाग र उपत्यकाका क्याम्पसलाई मात्रै मध्यनजर गरेर पुग्दैन ।त्यसैले अधिकांस विधार्थीहरु गाउतिर भएको बेला गरिएको यो इलष्लिभ अबिकक प्रभाव कारी नहुने र केही हुनेखाने र शहरमा बस्ने विध्यार्थीहरुलाई मात्रै समेटने देखिन्छ ।

सामान्य फेसबुक, ट्वुटर, म्यासेन्जर जस्ता सामाजिक संजाल बाट हुने सन्चार पद्धति भन्दा online class केही फरक र पृथक छ । यसका लागि उनिहरुले प्रयोग गर्ने सफ्टवेयर, पाठ्यसामग्री , गृहकार्य गर्ने देखे अन्य कुराहरु पर्दछन जसका लागि नेटवर्क बलियो हुन अति आवश्यक छ ।
आजसम्म शैक्षिक एवम् प्रशासनिक कामलाई डिजिटलाई गर्न नसकेको त्रिविले यस्को बिकल्प खोज्न सक्नु पर्छ । लकडाउन पछी बिदा कटाएर हुन्छ कि बढी पढाएर अथवा परिक्षा पछाडि सराएर ।

सेमिष्टर १ देखी २ महिना ढिलो गाराएर पनि यस्को ब्यबस्थापन गर्न सक्नुपर्छ । बरु यो बेला आफ्ना मेडिकल सेक्टर , माईक्रोबायोलोजी , बायोटेक , रसायनशास्र , भौतिक शास्र प्राध्यापक र विध्यार्थीहरुलाई कोरोना रोकथाममा लागाउन प्रेरित गर्नु पर्छ र त्यस्का लागि नीति तथा कार्यक्रम ल्याउदा उचित हुन्छ ।

लेखक – एमएस्सी भौतिक शास्त्र दोस्रो सेमिष्टरमा अध्ययरत विध्यार्थी हुन )