अछाम : ‘ए धौरी यता सफा गर, ए त्या सफा भएन, अलि राम्रोसंग सफा गर ।’ प्रत्येक दिन धौरीलाई भनिने शब्द हुन् यी । धौरीको असल नाम कला आउजी हो । तर उनलाई धेरैले बजार सफा गर्ने धौरी भनेर चिन्छन् ।

साँफेबगर नगरपालिका वडा नम्बर ३ र ४ मा बजार क्षेत्र छ । वडा नम्बर ३ हाटबजार र वडा नम्बर ४ एयरपोर्ट बजार रहेको छ । हाटबजारको सरसफाईको जिम्मेवारी कलाको छ । के साँच्चै साँफेबगर सफा राख्ने जिम्मेवारी कला उर्फ धौरीको मात्र हो त ?

यो प्रश्न साँफेबगर बासीलाई । दैनिक बिहान सफा राख्ने कलालाई प्रत्येक पसलबाट व्यापारीले चाहे अनुसारको पैसा दिन्छन् । कतिपयले पैसाको साटो गाली पनि दिन्छन् । तर यसको प्रवाह छैन उनलाई । कहिले काहि उनीलाई असह्रयै भएपछि मात्र गालीको जवाफ फर्काछिन् ।

आफ्नै पसलको अगाडी स्वयम व्यापारीले गरेको फोहर धौरीले सफा गर्नुपर्ने र सफा गरे बापत पैसा मागेपछि गाली पाईन्छ । अपशब्द सम्म निकै प्रयोग हुन्छ कलालाई । परिवारको लालनपालनको जिम्मेवारी कलाको काँधमा छ । सरसफाईबाट संकलन भएको पैसाले घरपरिवार चलाउन मुश्किल छ कलालाई । उनको ५ जनाको परिवार छ ।

बजार सफा गरेको पैसा सबैले दिदैनन् । पैसा भन्दा त गाली नै बढी दिन्छन् । कलाले मासिक हाटबजार सफा गरेबापत व्यापारीबाट ५० देखि एक सय रुपैंयाँ माग्ने गरेकी छन् । उनलाई नत नगरपालिका नत वडा कार्यालयले पारिश्रमिकको व्यवस्था गर्न सकेको छ ।

व्यापारबाट करोडौ कमाउने अनि साँफेबगरको पहिचान बोकेको बजार फोहर गर्ने अधिकार कसैलाई पनि छैन । आर्दशका ठुलाठुला कुरा गर्ने, राजनिति गर्ने नेताहरुको समेत पसल छ साँफेबगरमा । बिच बजारमा राखिएका बालुवा, ईट्टा अन्य घर निमार्णका सामागी्रले झनै अव्यवस्थीत र बजारको स्वरुप नै बिगारेको छ ।

जाडो महिनामा बजारको बिच बिचा जम्मा भएर बालिने आगोले झनै् बजारको सौन्दर्यता ह्रास आएको छ । बजार फोहर देख्ने बित्तिकै नगरपालिका कता सुतेको छ भनेर प्रश्न गर्ने र बहस गर्ने धेरै छन् । हो नगरपालिकाले फोहर व्यवस्थापनमा भुमिका खेल्नु पर्छ तर जथाभावी फोहर गर्ने तपाई हामी कसैलाई पनि अधिकार छैन ।

फोहरमैला व्यवस्थापन ऐन २०६८ मा कसुर र सजायको व्यवस्था गरेको छ । यस ऐन बिपरित काम गर्ने र जथाभावी फोहर गर्नेलाई ५ हजार जरिवाना देखि ३ महिनासम्म जेल सजायको व्यवस्था छ । कानुन कार्यान्वयन नहुँदा समस्या हुने गरेको छ । सहर सफा गरेर कहिले पनि सफा हुदैन, सहर फोहर गर्न छोडेपछि सफा हुन्छ ।

यो कुरालाई सबै जिम्मेवार नागरिकले अबलम्बन गर्न जरुरी छ । फोहरले साँफेबगर बासीलाई गिज्याईरहन्छ । हेर्दा र बुझ्दा लाग्छ साँफेबगरलाई सफा राख्ने विषय सबैको चिन्ता र चासोको विषय हो । फोहर सफा गरिन भनि कलालाई लागी गर्न छोडौ । फोहर अब खोलानालामा नफालेर अब दिगो फोहर व्यवस्थापन तर्फ सबैले हातमालो गरेर लाग्न जरुरी देखिन्छ ।