मौसम परिवर्तनले हाम्रो निद्रामा असर गर्छ। गर्मी मौसममा मानिसलाई सजिलै निन्द्रा लाग्दैन भन्ने एक अनुसन्धानले देखाएको छ। अमेरिकन एकेडेमी अफ न्यूरोलोजीले वर्षको चार मौसममा मानिसको निद्राको ढाँचाको अध्ययन गरेको छ।

‘न्युरोलोजी’ जर्नलमा चिसो मौसम सकिएसँगै दिन लामो र रात छोटो हुन थाल्ने उल्लेख गरिएको छ। यसलाई डेलाइट सेभिङ टाइम भनिन्छ। त्यसै गरी गर्मी मौसम सकिएपछि रात लामो र दिन छोटो हुन थाल्छ। यसलाई मानक समय भनिन्छ। जब समय डेलाइट सेभिङ टाइमबाट मानक समयमा परिवर्तन हुन्छ, मानिसहरूमा निद्राको विकार बढ्छ। तर जब समय मानक समयबाट डेलाइट सेभिङ टाइममा परिवर्तन हुन्छ, मानिसहरूलाई सुत्न कुनै समस्या हुँदैन।

अमेरिकन एकेडेमी अफ न्यूरोलोजीका सदस्य रोन बी पोस्टुमा भन्छन् कि राम्रो स्वास्थ्यको लागि निद्रा धेरै महत्त्वपूर्ण छ। ‘मौसमका कारण निद्रामा हुने परिवर्तन धेरै समय टिक्दैन भन्ने पनि अनुसन्धानमा खुलेको छ। यी परिवर्तनहरू २ हप्ताको लागि मात्र देखिन्छन्,’ उनले भने।

यो अनुसन्धान ४५ देखि ८५ वर्ष उमेर समूहका ३० हजार ९७ जनामा गरिएको थियो। यसमा मानिसहरूलाई निद्रासँग सम्बन्धित प्रश्नहरू सोधिएको थियो। उदाहरणका लागि, उनीहरू कति समय सुत्छन्, उनीहरूलाई निदाउन कति समय लाग्छ र उनीहरू गहिरो निद्रामा कति समय पर्छन्। मानिसहरूलाई पछिल्लो एक महिनामा कति पटक निदाउन ३० मिनेटभन्दा बढी समय लाग्यो र कति पटक राति वा बिहान सबेरै निन्द्रा खुलेको र फेरि सुत्न गाह्रो भयो भन्ने प्रश्न समेत सोधिएको थियो।

डेलाइट सेभिङ टाइमबाट मानक समयसम्मको परिवर्तन बुझ्नको लागि, अनुसन्धानकर्ताहरूले परिवर्तनको एक हप्ता अघि र एक हप्ता पछि प्राप्त प्रतिक्रियाहरू तुलना गरे। मौसममा आएको परिवर्तनको एक सातापछि ३४ प्रतिशत मानिसमा निद्रा नलाग्ने खतरा रहेको खुलासा भएको थियो। २८ प्रतिशत मानिसहरूमा निद्रा असन्तुष्टि देखिएको थियो। ६४ प्रतिशत मानिसलाई निन्द्रा नलाग्ने समस्या र राति पटक पटक बिउँझिने समस्या थियो। मौसम परिवर्तनको एक हप्ता अघि २३ प्रतिशत मानिसहरूमा असन्तुष्टि देखिएको थियो।

अनुसन्धानकर्ताहरूले मानक समयदेखि डेलाइट बचत समयसम्मको परिवर्तन बुझ्नको लागि उही तरिका प्रयोग गरेका थिए। उनीहरूले मौसम परिवर्तनको एक हप्ता अघि र एक हप्ता पछि प्राप्त प्रतिक्रियाहरू तुलना गरे। जसमा जनताको निद्राको समस्यामा कुनै फरक नपरेको पाइएको छ। तर, मौसम परिवर्तन भएको एक सातापछि मानिसको निन्द्रा ९ मिनेटले घटेको अनुसन्धानले देखाएको छ।

गर्मीमा भन्दा चिसो मौसममा मानिसहरू धेरै सुत्ने गर्छन्। गर्मी मौसममा गरिएको अनुसन्धानमा मानिसहरूको औसत निद्रा ६ दशमलव ७६ घण्टा रहेको अनुसन्धानले देखाएको छ। त्यसै गरी चिसोमा ५ मिनेट बढी अर्थात् ६ दशमलव ८४ घण्टा सुत्ने अनुसन्धान गरिएको थियो।

(दैनिक भास्करबाट)